نوجوان امروز به تکیهگاه امن الهی نیاز دارد
تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۸۹۱۵۶
کتاب «ملکا» گزیدهای از دعاها و زیارتهای مفاتیح الجنان با زبانی روان و ادبیات ویژه نوجوانان و جوانان است که توسط انتشارات خیمه منتشر شد.
به گزارش مشرق، کتاب ملکا که ۱۸ نیایش و مناجات مشهورتر و رایجتر مفاتیح مانند «دعای کمیل» و «دعای سحرهای ماه رمضان» را به زبانی ساده و صمیمی بازنویسی کرده، کوشیده تا زمینه انس نوجوانان با مضامین معرفتی والای این نیایشها را فراهم کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
انگیزه نوشتن این کتاب چه بود تا ادعیه را با زبان ساده برای نوجوانان برگردان کنید؟
من روانشناس و پژوهشگر حوزه تربیتی هستم، هنگام کار کردن با جوانها و نوجوانها، نیاز به مأمن و تکیهگاه را در آنها دیدم. نوجوانها و جوانها برای پاسخ به این نیاز، گاهی در مسیر اشتباه قرار میگرفتند و گاهی هم راه درست را میرفتند. من میخواستم به نیازی که در جامعه وجود داشت پاسخ دهم. البته کار نگارش کتاب در حرم امام رضا(ع) کلید خورد و مقدمه آن را در بارگاه ملکوتی ثامن الحجج(ع) نوشتم.
این کتاب شامل ۱۸ مناجات مشهور و رایج مفاتیحالجنان است مانند دعای کمیل و دعاهای سحر ماه رمضان و چند دعای دیگر. این ادعیه بر چه اساسی انتخاب شدند؟
این کتاب برای گروه نوجوانان و جوانان نوشته شده است و برای انتخاب ادعیه با این گروه سنی صحبت کردم. براساس تعاریف جهانی، تا سن ۱۸ سال کودک فرض شده، من مطابق با استانداردهای بینالمللی گروه سنی ۱۶ تا ۲۵ سال را نوجوان در نظر گرفتم و درباره نیاز به مأمن و تکیهگاه با آنها صحبت میکردم. وعده علم و فناوری، ایجاد امنیت است در حالی که امنیت، گمشده امروز انسانهاست. دعاهایی که بچهها با آنها احساس امنیت میکردند یا آشنا بودند و دوستشان داشتند را انتخاب کردم. یکی از نکات قابل توجه در انتخاب ادعیه توسط بچهها، آوای دعاها بود. آوا و لحن برای این گروه سنی خیلی مهم است. آهنگین بودن دعا، نوجوانها را به سمت خودش جلب کرده بود. من سعی کردم در برگردان فارسی و برداشت آزاد از دعاها، واجآرایی و آهنگ کلمات را لحاظ کنم. معناهایی که بچهها به دنبال آن بودند انس و الفت را به خواننده منتقل میکرد اینکه شما در برابر قدرتی قرار دارید که به شما انس و امنیت میدهد. دعاهایی که مفهوم آنها تکیه به منشأ قدرت بود؛ این هم گمشده بچههای امروز است.
انتخاب زبان نگارشی را با چه ملاحظاتی انجام دادید چون کتاب زبانی ساده، صمیمی و روان دارد. اصولاً زبان نوجوان امروز چه ویژگیهایی دارد؟
در انتخاب سبک نوشتاری، از نوجوانها و جوانها کمک گرفتم. سعی کردم از ادبیات نگارشی قابل فهم برای این گروه سنی استفاده کنم. سختترین کار علم، بیان نکات پیچیده به زبان ساده است. کاری که اهل بیت(ع) انجام میدادند و نکات پیچیده ملکوت را به زبان ساده دنیوی برای مردم بیان میکردند. اگر قرار است به خودمان و دیگران برای انتشار مفاهیم دینی کمک کنیم، یکی از راهها یادگیری خوب زبان عربی و انتقال مفاهیم سخت و پیچیده عربی به فارسی زبانهاست.
به خاطر سالهایی که در ایران نبودم و در یک کشور عربی زندگی کردم، این زبان را یاد گرفتم و در آن غوطهور شدم، از رمانهای عربی و کتابهای سخت و پیچیده فلسفی که برای تحصیل و تدریس میخواندم تا کتابهای کودک عربی که برای بچههایم میخواندم. سعی کردم در «ملکا» زبان سخت عربی و کلمات پیچیده معنوی را به زبان ساده و همهفهم برگردان کنم. البته برخی کلماتی که فکر میکردم قابل فهم و ساده است پس از بازخورد مخاطبان متوجه شدم بچهها این کلمهها را متوجه نمیشوند یا با آن ارتباط برقرار نمیکنند که در چاپهای بعدی کتاب، زبان میتواند سادهتر شود.
شما در برگردان عربی به فارسی این دعاها برداشتی آزاد داشتید، در این برداشت آزاد چه نکاتی را با نگاه به ادبیات گروه سنی نوجوانان لحاظ کردید؟
خلاقیت جزو ویژگیهای ادبیات این گروه سنی است، اینکه ادبیات و کلمات جدید باشند. با حفظ وفاداری به مفهوم معنوی و دینی ادعیه، سعی کردم کلمات خلاقانه و جدید به کار ببرم. پیچیدگی در دنیای بزرگسالان به معنای دروغگویی در دنیای نوجوانان است بنابراین باید از پیچیدهنویسی فاصله گرفت حتی در صحبت کردن با نوجوانها، به محض اینکه ادبیاتمان سنگین و پیچیده میشود، بچهها احساس میکنند چیزی پشت پرده وجود دارد که گفته نمیشود. هر چقدر با این گروه سنی سادهتر و صریحتر حرف بزنیم، پذیراتر هستند.
امروز در عصر جنگ تفکر، تعبیر و مفهوم به سر میبریم یعنی مفهوم مادری برای یک بزرگسال با یک نوجوان و جوان بسیار متفاوت است. پیچیدهگویی برای بزرگسال به معنای ایهام و جذابیت است و برای نوجوان به معنای دروغگویی است با این فرض که طرف دارد من را میپیچاند! به دلیل گسترش جهان ارتباطی و خوراک فرهنگی که این بچهها دارند، مفاهیم برایشان در قشریترین و ظاهریترین شکل قرار میگیرد.
نمیتوان این نیاز را ندید و گفت نوجوان هم باید در ادبیات کلاسیک و غنی، غور کند بنابراین سعی کردم زبان ساده و شفافی داشته باشم. از سوی دیگر، دنیای مدرن ارتباطی به بچهها درباره اثرگذار بودنشان، فاعلیت میدهد و من سعی کردم عنصر فاعلیت ادعیه را در ترجمه نیز برای بچهها نگه دارم چون دعاها احساس نیاز به جایگزین ناپذیر انسانها را برآورده میکند. در دعاها اهل بیت(ع) به انسانها نشان میدهند که تو برای خدا جایگزین ناپذیری.
من سعی کردم این مسئله را در برگردان دعاها پررنگ کنم. نکته دیگر در ترجمه، توجه به مسئولیتپذیری است، باید به نوجوان و جوان امروز یادآور شد که مسئول هستید در حالی که دنیای مدرن به عنصر مسئولیتپذیری بیتوجه است. من سعی کردم در ادبیات نگارشی اثرم به این مهم توجه کنم.
چه حساسیتهایی برای ورود نوآوری به عرصه دین وجود دارد و چطور میتوان مفاهیم دینی را در فرمهای نو و جذاب درآورد؟
نوآوری در بیشتر عرصهها پذیرفته میشود به جز در عرصه دین. من این نوآوری را به معنای پویایی میدانم و فقه ما باید پویا باشد اما ترس بیشتر نویسندهها این است که نتوانند از این دروازه عبور کنند. برای این کتاب، ارشاد بارها ایراد گرفت و به کلمات و ترجمه آن اشکال وارد کرد تا تأییدیه چاپ کتاب را بدهد. وقتی اشکالات را فرستادند با ذکر منبع به آنها گفتم چنین برگردان و برداشتی درست است چون سالها در حوزه ادبیات عرب کار کردم. به نظرم اگر نویسندگان و پژوهشگران به ترجمه، تفسیر و پژوهش مسلط باشند از این دروازه میتوانند عبور کنند. اگر منابع و ادله متقنی برای ایرادهای ارشاد نداشتم چاپ کتاب متوقف میشد. نویسندگان در حوزههایی مینویسند که به راحتی از ممیزی ارشاد عبور کنند چون در حوزه تولیدات دینی، حساسیتها بالاست. سختگیری برای کتابهایی با عنوانهای دینی و مذهبی بسیار زیاد است و این موجب دلسردی نویسندگان میشود.
همین حساسیتها سبب شده دین از ساحت عمومی خارج شود و شکل ویترینی پیدا کند، چقدر خلاقیت و سادهسازی مفاهیم دینی به عمومی کردن آن کمک میکند؟
ساحت دین را از دو منظر علما و مبلغان باید بررسی کرد. علما دانش و تخصص این حوزه را دارند و مبلغان هم مروجان مفاهیم دینی هستند. کسی که در صدا و سیما کار میکند مبلغ دین است.
نخبههای دینی، وظایف خودشان را در بهروزرسانی امور دینی و جلوگیری از انحرافات دینی دارند و از علما نباید انتظار عمومیسازی دین را داشت، این کار مبلغان است. کسانی که تبلیغ دین را بر عهده دارند این حوزه را انحصاری کردهاند در حالی که میل به دینداری در فطرت آدمی وجود دارد. مبلغان دین نباید این ساحت را خصوصی و در پرانتز کنند. دین، فطرت آدمی را بیدار میکند و بشر نیاز به بیداری
دارد.
*زهره کهندل/ روزنامه قدس
منبع: مشرق
کلیدواژه: اعتراضات فرانسه قیمت دعای کمیل ثامن الحجج صدا و سیما حرم امام رضا دعای سحرهای ماه رمضان مشرق صداوسیما حرم امام رضا ماه رمضان صدا وسیما گروه سنی روزنامه قدس ایران خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت گروه سنی مفاهیم دینی من سعی کردم زبان ساده نوجوان ها جوان ها بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۸۹۱۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهمترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل میگیرد و نظامهای اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی میشود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسیها نشان میدهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانهای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیستبوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی میتواند در پویایی زیستبوم و الگوسازی در زمینه سبکزندگی، نقشی پررنگ داشتهباشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیباییها و جاذبههای هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیامها و مفاهیم به ظریفترین و مؤثرترین شکل وجود دارد.
* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است
این پژوهش بیان میکند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاستهای واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصیتر نیز راهبردهای موجود کمرمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشاندهنده فعالیت جزیرهای، موازیکاری و تشتت در تولیگری است.
* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان
این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را بهعنوان یکی از چالشهای تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان بهعنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به سادهانگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شدهاست. بهدلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصصگرایی و برنامهریزی جامعنگرانه، عمده اقدامات بهصورت مقطعی و پروژهای، جوشیده از دغدغههای فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بودهاند که به نتایج کماثر و سطحی انجامیدهاست.
* مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب
در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب بهعنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوعیابی، مسئلهمندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحرانها و مسائل آسیبزای دوره کودکی و نوجوانی کمتوجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغههای خود، بیشتر سراغ آثار ترجمهای و خارجی میروند که اغلب حاوی پیامهایی آسیبزا و ناسازگارند.
* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر
دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغهمند و مسئلهشناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینشگر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساختها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینشگران فعال و دغدغهمند کنونی نیز کمشمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند.
* فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول
این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را بهعنوان یکی از چالشهای این حوزه معرفی کرده و توضیح میدهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تکمحصولها، اگرچه در کوتاهمدت جذب مخاطب را بههمراه داشته و دستاوردساز است، اما نمیتواند بهطور ماندگار و گستردهای جریانسازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاهها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیتها و برنامههای اصلی خود را در سطح درونسازمانی دنبال میکنند. بهاینترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجشپذیری محقق نمیشود.
* نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه
این پژوهش پیشنهاد میکند که نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامهای راهبردی و جامع (مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی) و بهروزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامهای است. رصد و پایش مداوم زیستبوم فرهنگی کودک و نوجوان میتواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که میتواند یاریگر برنامهریزان و آفرینشگران و تولیدکنندگان در ایدهپردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد.
* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی
این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه میدهد که در راستای افزایش تخصصگرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساختهای کنونی باید بهسمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینشگران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاینرو، لازم است ضمن تقویت ظرفیتها و زیرساختهای آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیتهای ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوقهای مالیاتی و اعطای یارانه).
در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان بهعنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاههای حقوقی و آفرینشگران موفق و ترویج و چهرهسازی از آنها میتواند پیوند مستحکمتری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینشگران از امکان همراهی طولانیمدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویتبخشی، الگوآفرینی و سبکسازی دارند.
* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار فرهنگی
این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان میکند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقهها و گرایشهای گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامهریزی در این حوزه، میتوان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهرهگیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینشهایی در قالبهای گوناگون پرداخت.
* تقویت جریان اقتباس
راهکار دیگر مرکز پژوهشهای مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایهگذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان میکند که با تقویت جریان اقتباس میتوان جهانهای داستانی و شخصیتهای بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلمنامهها و بازینامههای اقتباسی براساس رمانهای پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالبهای هنری و رسانهای پرداخت. صنعت پینما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و میتواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (بهویژه پویانمایی) باشد. با سرمایهگذاری در پینما، هم مخاطب بالقوهای برای آثار اقتباسی فراهم میشود و هم بهرهوری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش مییابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاههای مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیتها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگسراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات همافزا در این زمینه، ضروری است.
در یکی جمع بندی نهایی محوریترین مسائل و چالشهای این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.
انتهای پیام/